Thêm Dapagliflozin cùng với Insulin và Liraglutide giúp cải thiện đường huyết trong đái tháo đường type 1

Phần lớn bệnh nhân đái tháo đường type 1 không đạt được mức đường huyết mục tiêu, tức là HbA1c < 7%, do đó vấn đề cấp thiết đặt ra là cần những hướng tiếp cận điều trị mới hiệu quả. Nhiều tác giả hiện nay thường dùng liraglutide, một chất đồng vận thụ thể GLP-1, để cải thiện kiểm soát đường huyết trên những bệnh nhân này. Các thuốc này có tác dụng tiềm tàng trên cân bằng glucose máu, không phụ thuộc vào sự kích thích tế bào β đảo tụy. Những tác dụng độc lập với tế bào β này bao gồm: ức chế sự thèm ăn, làm chậm tháo rỗng dạ dày, và ức chế glucagon.

Các chất ức chế kênh đồng vận chuyển glucose-sodium 2 (SGLT-2) phong bế sự tái hấp thu glucose ở ống thận, gây tăng glucose niệu, và do đó làm hạ đường huyết. Thực tế, nhiều nghiên cứu sơ bộ ngắn hạn đã cho thấy sự cải thiện đường huyết đáng kể ở bệnh nhân đái tháo đường type 1 sau khi sử dụng các thuốc này. Tuy nhiên, cả liraglutide và các chất ức chế SGLT-2 đều chưa được FDA chấp thuận trong điều trị đái tháo đường type 1.

Từ những dữ liệu trên, các nhà nghiên cứu trong thử nghiệm này đặt ra giả thuyết rằng, việc thêm dapagliflozin (một thuốc ức chế SGLT-2) vào chế độ gồm insulin và liraglutide (còn gọi là điều trị bộ ba cho đái tháo đường type 1) sẽ giúp cải thiện hơn nữa về đường huyết mà không làm tăng nồng độ glucagon và các chất trung gian gây nhiễm cetone.

2. Phương pháp và kết quả

Đây là một thử nghiệm pha IV, ngẫu nhiên, mù đôi, đối chứng giả dược, đơn trung tâm, gồm 30 người trưởng thành dùng insulin cộng với liraglutide trong ít nhất 6 tháng được phân chia ngẫu nhiên nhận thêm dapagliflozin (20 bệnh nhân) hoặc placebo (10 bệnh nhân) hằng ngày trong 12 tuần (tỷ lệ thuốc : placebo là 2 : 1). Nhóm dùng thuốc bắt đầu với 5 mg dapagliflozin hằng ngày trong 1 tuần, rồi tiếp tục với 10 mg dapagliflozin trong 11 tuần.

Kết thúc đợt điều trị, có 26 bệnh nhân hoàn thành nghiên cứu (placebo = 9, dapagliflozin = 17). Bệnh nhân trong cả 2 nhóm đều tương đồng về tuổi, thời gian mắc đái tháo đường type 1, BMI, kiểm soát đường huyết, tổng liều insulin và huyết áp. Kết quả: nồng độ HBA1c trung bình giảm 0.66% ± 0.08% và trọng lượng cơ thể trung bình giảm 1.9 ± 0.54 kg ở nhóm bệnh nhân dùng thêm dapagliflozin. Trong khi đó, nhóm placebo không có sự thay đổi đáng kể nào. Tương tự, nhóm dùng dapagliflozin cũng có sự tăng đáng kể các chất trung gian của nhiễm cetone, bao gồm glucagon, hormone-sensitive lipase, acetoacetate, β-hydroxybutyrate và các acid béo tự do. Có 2 bệnh nhân trong nhóm dùng dapagliflozin tiến triển tình trạng nhiễm toan cetone do đái tháo đường (và phải ngừng nghiên cứu).

Kết luận: dữ liệu từ nghiên cứu cho thấy thêm dapagliflozin vào chế độ với insulin và liraglutide giúp làm cải thiện đáng kể về đường huyết, cùng với đó là cân nặng cũng giảm đáng kể. Điều này cung cấp cơ sở cho những nghiên cứu lớn hơn để thiết lập việc sử dụng an toàn và hiệu quả phối hợp thuốc này trong điều trị đái tháo đường type 1.

3. Về độ an toàn của các thuốc ức chế SGLT-2

Trong một bản tin tháng 05/2015, FDA đã cảnh báo các thuốc ức chế SGLT-2 như canagliflozin, dapagliflozin và empagliflozin có thể dẫn đến nhiễm toan cetone, thường yêu cầu nhập viện điều trị [3].

Đến tháng 12/2015, FDA tổng hợp dữ liệu từ tháng 03/2013 đến tháng 05/2015 xác định có 73 ca nhiễm toan cetone được báo cáo với các thuốc ức chế SGLT-2, trong đó canagliflozin là 48 ca, dapagliflozin là 21 ca và empagliflozin là 4 ca). Đồng thời, dữ liệu từ tháng 03/2013 đến tháng 10/2014 xác định có 19 ca nhiễm trùng tiết niệu được báo cáo với các thuốc ức chế SGLT-2 (trong đó canagliflozin là 10 ca và dapagliflozin là 9 ca). Từ các dữ liệu đó, FDA đã yêu cầu bổ sung thêm cảnh báo trên nhãn thuốc của tất cả các sản phẩm có chứa thuốc ức chế SGLT-2 về nguy cơ nhiễm toan cetone và nhiễm trùng đường tiết niệu nghiêm trọng. Các nhà sản xuất cũng được yêu cầu thực hiện các nghiên cứu hậu marketing trong khoảng thời gian 5 năm để đánh giá về 2 vấn đề an toàn thuốc này. [4]

Lợi ích và tác dụng phụ của các thuốc ức chế SGLT-2

Tháng 06/2016, FDA tiếp tục tăng cường cảnh báo về nguy cơ tổn thương thận cấp do canagliflozin và dapagliflozin, đồng thời cập nhật nhãn thuốc và bổ sung khuyến cáo để giảm thiểu nguy cơ này. (Đọc bài dịch tại đây)

DS. Phạm Công Khanh (tổng hợp).