Một phân tích tổng hợp về điều trị corticosteroids ở bệnh nhân viêm phổi cộng đồng nhập viện cho thấy các lợi ích đáng kể.
Khoảng 20% bệnh nhân mắc viêm phổi cộng đồng (community-acquired pneumonia – CAP) trở nặng thêm dù đã điều trị kháng sinh đúng theo phác đồ; trong thực tế, một số trường hợp do virus gây ra (NEJM JW Gen Med Sep 1 2015 và N Engl J Med 2015; 373:415). Corticosteroid đường toàn thân có thể làm giảm các cytokine và đáp ứng viêm, có thể dẫn đến thất bại điều trị ở những bệnh nhân CAP. Trong 2 thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên mới đây, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy những cải thiện trong kết quả điều trị với liệu pháp steroid (NEJM JW Infect Dis Mar 2015 và Lancet 2015; 385:1511; NEJM JW Infect Dis Apr 2015 và JAMA 2015; 313:677); tuy nhiên, những thử nghiệm này chưa đủ để xác định sự khác biệt về tỷ lệ tử vong.
Trong một phân tích tổng hợp từ 13 nghiên cứu ngẫu nhiên, đối chứng giả dược (>2000 bệnh nhân CAP nhập viện), corticosteroid toàn thân liều vừa đủ (20-60mg prednisone hoặc tổng liều hằng ngày tương đương) đã làm giảm đáng kể tỷ lệ tử vong trong bệnh viện (5,3% so với 7,9%, số bệnh nhân cần được điều trị [NNT], 38), hội chứng suy hô hấp cấp (0.4% so với 3%; NNT, 38), thông khí cơ học (3,1% với 5,7%; NNT, 38) và rút ngắn thời gian nằm viện (khoảng 1 ngày). Lợi ích về tỷ lệ tử vong dường như chỉ xảy ra ở nhóm bệnh nhân bị viêm phổi nặng (7,4% với 22%; NNT, 7), trong khi steroid làm cải thiện những kết quả khác bất kể độ nặng của bệnh. Tăng đường huyết cần điều trị thường gặp hơn trong nhóm sử dụng corticosteroid.
Bàn luận:
Phân tích này đã chứng minh corticosteroid là một can thiệp có giá trị ở những bệnh nhân CAP nhập viện, đặc biệt là bệnh nhân viêm phổi nặng. Một thử nghiệm ngẫu nhiên lớn, dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2018 – CAPE_COD (*) sẽ làm rõ hơn liều và liệu trình điều trị, nhưng các bác sĩ nên cân nhắc một liệu trình ngắn (khoảng 3-7 ngày) với liều hằng ngày vừa đủ (20–60 mg prednisone hoặc tương đương) của corticosteroid đường toàn thân cho những bệnh nhân CAP nhập viện.
Bài gốc: A Feather in the CAP: Steroids for Community-Acquired Pneumonia
Daniel D. Dressler, MD, MSc, SFHM, FACP tổng hợp từ Siemieniuk RAC et al. Ann Intern Med 2015 Oct 6 và Restrepo MI et al. Ann Intern Med 2015 Oct 6.
————————–
* Ghi chú của BBT:
Số bệnh nhân cần được điều trị (number needed to treat – NNT): là số bệnh nhân cần được điều trị để giảm một ca bệnh.
Ví dụ: Nghiên cứu TROPOS điều trị loãng xương bằng strontium ranelate (SR), sau 3 năm, tỷ lệ gãy xương đốt sống ở nhóm SR là 20.9% so với 32.8% ở nhóm giả dược.
Thì NNT = 1/(0.328 – 0.209) = 8
Nghĩa là cần điều trị 8 bệnh nhân bằng strontium ranelate để giảm 1 ca gãy xương đốt sống.
(theo Nguyễn Văn Tuấn – Đo lường hiệu quả điều trị)